آنچه باید درباره مکمل های غذایی بدانیم - یومی بلاگ

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایرنا، بسکمک از مردم برای تامین نیازهای بدن خود رو به مکمل های غذایی می آورند، اما کارشناسان تغذیه معتقدند استفاده از این مکمل ها بدون مصرف خوردنی های مغذی چاره ساز نیست.

مکمل های غذایی طیف وسیعی از فراورده های مختلف را در بر می گیرند، اما باید هنگام مصرف از مزایا و معایب آنها آگاهی کامل داشت.

ویتامین ها، املاح معدنی و اسیدهای چرب امگا 3 که به صورت مکمل های غذایی عرضه می شوند، در شمار پرفروش ترین محصولات داروخانه ها هستند. این مکمل ها ترکیب های مختلفی دارند و خریداران آنها امیدوارند با مصرف آنها به سلامت خود بیفزایند.

امروزه در سراسر دنیا، تحقیقات متعدد و متفاوتی در مورد مصرف صحیح مکمل ها اجرا شده است، اما متخصصان تغذیه بر این باورند که مصرف مکمل ها تنها راه حل موجود نیست به عبارت دیگر هیچ کس نباید مصرف مواد غذایی تازه و مورد نیاز بدن را کنار بگذارد و برای تامین نیازهای خود فقط به استفاده از مکمل ها روی آورد.

• قرص های کلسیم به تنهایی چاره ساز نیست

متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره گفت: بسکمک از افراد تصور می کنند اگر روزی چند قرص کلسیم بخورند، مشکلشان به طور کلی حل می شود و هیچ وقت دچار پوکی استخوان نمی شوند و کمبودی از این نظر نخواهند داشت.

روزبه مقدری اعلام نمود: علاوه بر این که شیر منبع خوبی برای تامین کلسیم است، نباید این نکته را نیز نادیده بگیریم که همراه با مصرف یک لیوان شیر از مواد مغذی دیگری مانند فسفر، ویتامین B2 و پروتئین نیز استفاده خواهیم کرد.

وی با بیان این که هیچ وقت با مصرف یک قرص کلسیم نمی توانیم همه خواص موجود در شیر را دریافت کنیم، افزود: به همین دلیل نیز هیچ زمانی قطع مصرف مواد غذایی و مصرف مکمل ها به تنهایی توصیه نمی شود. مصرف ویتامین ها و املاح در شرایطی خاص می تواند بسیار مفید و موثر باشد، اما هریک از افراد در موقعیت هایی خاص باید براساس نظر پزشک معالج یا متخصص تغذیه از مکمل ها کمک بگیرند تا نیاز آنها تامین شود.

وی ادامه داد: افرادی که دچار کم خونی و فقر آهن هستند، با مصرف مقدار زیاد گوشت، حبوبات و آجیل که منبع خوبی از آهن است، نمی توانند کمبود خود را جبران کنند. این افراد باید براساس نظر پزشک از مکمل ها و قرص های مورد نیاز کمک بگیرند تا مشکل رفع شود. گاهی نمی توانیم با مصرف مواد غذایی نیاز بدن را تامین کنیم و ناچاریم از مکمل ها استفاده کنیم.

• مصرف مکمل ها بدون نظر پزشک، ممنوع

این متخصص تغذیه گفت: نباید مکمل ها را خودسرانه و بدون تجویز پزشک یا متخصص تغذیه مصرف کنید، زیرا استفاده از مکمل ها می تواند عوارضی در بر داشته باشد مثلا افراد زیادی برای درمان و کنترل ریزش مو از مکمل های روی استفاده می کنند و باور دارند این مکمل برای حل این مشکل مفید است. برخی دیگر از افراد فکر می کنند مصرف مکمل های روی به رشد قدی فرزندشان کمک خواهد کرد غافل از این که مصرف بی رویه و بیش از حد مجاز مکمل روی می تواند با ایجاد اختلال در جذب آهن موجب بروز کم خونی و فقر آهن شود.

مقدری یادآور شد: بچه هایی که بدون تجویز پزشک از این مکمل ها استفاده می کنند به خصوص زمانی که زمینه کم خونی و فقر آهن نیز داشته باشند، مشکلشان تشدید خواهد شد. مصرف مکمل کلسیم نیز در صورتی که فرد دچار کمبود کلسیم نباشد، همین وضع را ایجاد خواهد کرد و می تواند موجب بروز اختلال در جذب آهن و در نتیجه کم خونی و فقر آهن شود.

• نقص سیستم ایمنی بر اثر مصرف خودسرانه مکمل آهن

این استاد دانشگاه اظهار کرد: بسکمک از افراد بدون نظر پزشک از مکمل های حاوی آهن استفاده می کنند با این تصور که برایشان مفید است. برخی پزشکان هم بدون بررسی دقیق و انجام آزمایش های لازم مصرف این مکمل ها را توصیه می کنند در حالی که مصرف خودسرانه مکمل آهن نه تنها مفید نخواهد بود که حتی ممکن است مضر باشد.

مقدری افزود: آهن زیاد در بدن باعث ایجاد نقص سیستم ایمنی می شود و احتمال عفونت را افزایش می دهد. در بچه هایی که بی رویه به آنها قرص و شربت آهن داده می شود احتمال سرماخوردگی، عفونت های دستگاه تنفسی، اسهال و عفونت های گوارشی بسیار بیشتر می شود و همچنین مصرف زیاد آهن می تواند رادیکال های آزاد را نیز در بدن افزایش دهد.

وی شرح داد: رادیکال آزاد احتمال ایجاد لخته خون در عروق را نیز افزایش می دهد و سکته های مغزی و قلبی را به همراه دارد. به هیچ عنوان در گروه سنی بالای 50 سال نمی توانیم و اجازه نداریم خودسرانه مکمل های آهن یا مولتی ویتامین استفاده کنیم.

این متخصص تغذیه گفت: مکمل های مولتی ویتامینی که در بازار وجود دارد برای سنین خاصی تعریف شده است و فقط باید براساس آن مصرف شود. مکمل های مخصوص دوران بارداری نیز با مکمل هایی که قبل از این ماه ها مصرف می شود، تفاوت دارد و باید براساس نیازهای خانم باردار تعیین شود. بهتر است مصرف هریک از مکمل ها در هر سنی براساس نظر متخصص تغذیه یا پزشک معالج باشد تا مسئله ای برای فرد ایجاد نکند. مثلا بسکمک از مکمل های تغذیه ای در جذب و عملکرد داروها اختلال ایجاد می کند به خصوص برای سالمندان که از داروهای متفاوتی استفاده می کنند باید این موضوع را در نظر داشت.

مقدری با بیان این که مصرف مکمل روی و کلسیم با یکدیگر تداخل ایجاد می کنند و اثر یکدیگر را از بین می برند، افزود: اگر باید این مکمل ها را هم زمان مصرف کنید، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا او ساعت مناسب مصرف هر کدام را برایتان تعیین کند. مصرف مکمل روی با سایر مواد معدنی از جمله آهن، مس، منگنز و کلسیم تداخل دارد. بنابراین بهتر است این مکمل را به صورت جداگانه و فقط با آب ساده مصرف کرد. برای پیشگیری از ایجاد تداخل در جذب مکمل روی باید از خوردن آن با شیر یا دوغ خودداری کرد.

وی شرح داد: غلات و حبوبات حاوی ماده ای به نام فیتات هستند. این ماده می تواند جذب روی را مختل کند، بنابراین یکی دو ساعت قبل و بعد از مصرف مکمل روی این خوراکی ها را نخورید. همچنین اگر ناراحتی کلیه، کبد، اسهال مزمن و دیابت دارید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

مقدری یادآور شد: اگر مکمل روی مصرف می کنید، حجم مواد غذایی حاوی فیبر را در برنامه روزانه خود افزایش ندهید. دریافت فیبر فراوان ممکن است سبب دفع روی از بدن شود.