زمان تغییر نگاه - یومی بلاگ

همین مطالبه بود که او را واداشت با پوشش مردانه به دیدن بازی تیم محبوبش برود و در نهایت کار به جایی برسد که به خودسوزی و مرگ او منجر گردد. مطالبه زنان برای ورود به استادیوم ها، مطالبه ای است که روزبه روز گسترده تر می گردد؛ مطالبه ای که اگرچه منع قانونی ندارد، اما همچنان بی پاسخ و معطل مانده است. سال هاست که یک تلقی خاص، هویت های متکثر و متنوع در جامعه ایران را نادیده گرفته است؛ برداشتی که با سبک زندگی این روزهای بخش های بزرگی از جامعه به خصوص زنان و جوانان فاصله دارد. اما مرگ دلخراش دختر آبی می تواند این برداشت خاص را مقابل یک دوراهی قرار دهد؛ آیا باید حق انتخاب زنان را پذیرفت و با آن همراه شد یا در برابرش ایستاد؟ اگر این تلقی خاص، چنین انتخابی را نپذیرد، در تقابل با بخشی از جامعه قرار می گیرد و میزان اعتبار و نفوذش بیشتر کاهش پیدا می نماید؛ تلقی و سیاستی که درست در مقابل روندهای اجتماعی قرار گرفته و دیر یا زود باید پاسخ مناسب به این درخواست مهم اجتماعی بدهد. این درحالی است که روند اتمیزه شدن جامعه و امکان رفتارهای هیجانی و از سرخشم و سرخوردگی هر روز بیشتر می گردد و با توجه به شرایط اجتماعی، گسترش چنین پدیده هایی، احتمال خشونت را افزایش خواهد داد و در مقابل یافتن راه های عقلانی و مبتنی بر رویه های نهادی را مسدود می نماید.

مرگ دختر آبی و بازتاب های گسترده آن نشان می دهد که جامعه در وضعیت خطرناکی قرار گرفته است؛ همچنان که پیش از این نیز جامعه شناسان هشدار داده اند که ایران با چالش هایی روبه روست که به حیات کلی جامعه و بنیان های آن آسیب می زند. نفرت و کینه ای که در سالیان متمادی بر اثر تبعیض و احساس تبعیض انباشت شده، رابطه میان گروه های گوناگون مردم را با هم و با دستگاه های رسمی مختل نموده و یک وضعیت گسیخته به وجود آورده است. از طرف دیگر کشور با مسائل فراوان و بنیادینی روبه روست که دیگر نمی تواند با نگاه قبلی و عادت های کلیشه ای، آنها را برطرف و رجوع کند. بلکه باید با سیاست جدید و نگاهی متفاوت به مقابله با این مسائل بپردازد که گگرددگی فرهنگی و اجتماعی و ایجاد فضای بازتر سیاسی و فرهنگی، لازمه آن به شمار می رود. مرگ دلخراش دختر آبی، اشتباه بودن روش های قبلی حل مسائل جامعه ایران به خصوص موضوع های مرتبط با زنان را نشان داد. رفتار اجتماعی زنان در سال های اخیر فعال تر شده و سهم ویژه ای از سعادتمندی و رضایت را طلب می نماید.

اکنون شاید زمان تغییر فرا رسیده باشد؛ تغییری که البته زیر پوست جامعه به تدریج رخ داده است اما هنوز بعضی گروه های تأثیرگذار منکر این تغییرات هستند و نگاه مردم و افزایش حس تبعیض جنسیتی در بخشی از زنان جامعه را به رسمیت نمی شناسند. درواقع جامعه را نمی شناسند و نمی دانند که مردم خودشان را در چه جهانی می بینند، وضعیت خودشان را در مقایسه با گذشته چگونه می بینند، چه تصوری از آینده دارند، تعریف شان از خانواده چیست، گرایش هایشان درحوزه مذهب به چه سمتی حرکت می نماید، چقدر احساس رضایت دارند، تعریف شان و احساس شان از امنیت چیست، چقدر اعتماد اجتماعی وجود دارد و مسائلی از این دست.

مرگ دختر طرفدار تیم فوتبال استقلال اما این شکاف ها بین بخشی از مردم و تصمیم سازان را دوباره برجسته کرد. اکنون گروه های تأثیرگذاری که پیش از این منکر وجود خطراتی بودند که بنیان های جامعه را تهدید می نماید، شاید اکنون به درک مشترکی از این وضعیت خطرناک برسند. هرچند که تغییر تنها با درنظر دریافت یک گروه و نادیده دریافت سایر گروه ها امکان پذیر نیست؛ بلکه باید تعریفی جدید از هویت ملی با درنظردریافت تنوع فرهنگی اجتماعی ایران ارائه کرد که قطعا نیازمند مشارکت همه گروه های اجتماعی و گرایش های سیاسی به خصوص گروه هایی است که نگران از دست رفتن ارزش های سنتی جامعه، وضعیت خانواده، رفتار جوانان و ارزش های دینی هستند. اما هرچه هست، زمان تغییر بنیادین سیاست ها برای مردمی که نمی توانند صدایشان را به جایی برسانند، فرارسیده است؛ مردمی که شاید در غیاب هویت های بزرگ و تأثیرگذار سیاسی و نبود نشانه ای از تغییر، مأیوس شده و برای رساندن صدای خودشان به راه های دیگری از جمله خشونت متوسل شوند.