ضرورت فعال سازی ظرفیت های ان جی ال ها با مانع زدایی از فعالیت بخش خصوصی - یومی بلاگ

امیرمحمد ملکی کارشناس صنعت نفت در گفت و گو با خبرنگار اظهار کرد: تقریبا 70 درصد از سبد انرژی کشور بر پایه گاز طبیعی است، بنابراین بسیار اهمیت دارد که از منابع گازی کشور به بهینه ترین شکل ممکن بهره برداری داشته باشیم تا تأمین پایدار عرضه گاز میسر گردد.

او اضافه نمود: منابع اصلی گاز در کشور شامل میادین مستقل مانند پارس جنوبی با سهم 84 درصدی، میادین گنبدی مانند میدان رگ سفید با سهم سه درصدی و در نهایت گاز های همراه نفت با سهم 12 درصدی می گردد.

این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: از سال 1380 تا کنون به طور میانه 100 میلیون متر مکعب در روز فراوری گاز های همراه نفت داشته ایم که متاسفانه می توان گفت 40 میلیون متر مکعب آن سوزانده می گردد که از نظر اقتصادی و زیست محیطی آسیب های بسیار جدی به کشور وارد می نماید در حالی که می تواند برای فراوری برق یا خوراک پتروشیمی ها استفاده گردد.

او اعلام کرد: علت اینکه با وجود علم داشتن به مضرات سوختن گاز های همراه نفت، همچنان کشور نتوانسته از سوزاندن آن ها جلوگیری کند، ابعاد مختلفی مانند مسائل فنی، مسائل اقتصادی و مسائل قانونی دارد که عمده کارشناسان بر مسائل قانونی و اقتصادی تاکید می نمایند.

ملکی گفت: اخیرا پژوهشی به وسیله یکی گروه علمی انجام شده که نشان می دهد در منطقه ها نفت خیز جنوب و فلات قاره، حدود 15 واحد ان جی ال وجود دارد که 60 میلیون فوت مکعب در روز گاز های همراه نفت را جمع آوری می نمایند. نکته جالب توجه این است که ظرفیت این زیرساخت های بیان شده، بسیار بیشتر از 60 میلیون فوت مکعب است، اما همچنان 40 میلیون فوت مکعب در روز از این گاز ها سوزانده می گردد.

او اضافه نمود: اگر قرار است گاز های همراه با نفت سامان پیدا نمایند، باید سیاستی در بعد فنی اقتصادی و قانون اجرایی گردد. در خصوص بعد فنی احتیاج به این بود که واحد های ان جی ال تعریف شده، اولویت بندی شوند. در بعد اقتصادی هم بحث طراحی الگوی تامین اقتصادی در بازار های سرمایه مورد احتیاج بود و در بعد قانونی هم، یک پیش نویس قانونی با محور های اجبار شرکت بهره بردار به اجرای برنامه حذف گاز های مشعل، استفاده از ابزار های تنبیهی برای متخلفان، استفاده از ابزار های تشویقی برای مجریان و ایجاد سازوکار نظارتی برای این برنامه در نظر گرفته گردد.

این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: در دهه 80 چند واحد ان جی ال برای ساخت در کشور تعریف شده بود که سرمایه گذاری آن ها حدود 9 میلیارد دلار می شد. با توجه به ظرفیت موجود یعنی حدود 15 واحد ان جی ال فعلی در کشور مانند NGL3100، NGL2300، NGL3200 و NGL خارگ که آن ها هم به طور کامل از ظرفیت خود استفاده نمی نمایند، به نظر می رسید که باید بعضی از این طرح ها حذف شوند و چند میلیارد دلار سرمایه به هدر نرود.

او توضیح داد: به طور مثال قصد داشتند که طرح هایی به نام NGL3800، NGL2600 و NGL2400 را با سرمایه کلان روی دست کشور بگذارند، اما خوشبختانه قرار شد به جای هزینه کرد کلان در این طرح ها، گاز های مشعل را به پالایشگاه بیدبلند 2 منتقل نمایند. یک طرح ان جی ال هم در جزیره سیری وجود دارد که از سال 1391 با هزینه حدود 800 میلیون دلاری به بهره برداری رسیده، اما از آن سال تا به امروز به نظر نمی رسد که توانسته باشد عایدی خوبی به دست بیاورد، زیرا خوراک مورد احتیاج به آن تزریق نمی گردد. این در حالی است که در سکوی نصر، حجم زیادی از این گاز های همراه نفت در حال سوختن هستند. البته در این زمینه اقدامات خوبی در حال اجرا بود، اما تعیین نیست چرا هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است؟

ملکی بعلاوه اعلام کرد: در این پژوهش، گاز های مشعل در چهار منطقه عملیاتی نفتی مختلف یعنی منطقه ها نفت خیز جنوب، فلات قاره، غرب کارون و منطقه ها مرکزی، آنالیز شده اند که نشان می دهد در منطقه ها مرکزی، گاز های مشعل خشک هستند در حالی که در منطقه ها نفت خیز جنوب، این گاز ها علاوه بر غنی بودن، نزدیک به زیرساخت های موجود ان جی ال هم هستند.

او اضافه نمود: در فلات قاره، چون عمده عملیات مربوط به حوزه دریایی است، زیرساخت زیادی وجود ندارد، اما دو فلر (گاز مشعل) بسیار عظیم وجود دارد. در غرب کارون هم، یک فلر وجود دارد و قرار است که یک ان جی ال هم در آینده به بهره برداری برسد.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: بر اساس این دسته بندی، به طور مثال فلر موجود در میدان نفتی نوروز، چون وسط دریاست و انتقال آن به واحد های ان جی ال موجود در خشکی کار سختی است، بنابراین فقط می تواند برای تامین برق سکوی نفتی نوروز استفاده گردد. بعلاوه گاز های مشعل مربوط به گاز های غنی منطقه ها نفت خیز جنوب، باید به ان جی ال های اولویت دار موجود بروند و بخش خصوصی هم باید برای ساخت صنایع پایین دستی آن ها مورد حمایت قرار بگیرد.

او تاکید نمود: آیین نامه ای برای حضور بخش خصوصی و یاری به وزارت نفت در این زمینه تدوین شده، اما وجود قانون مصوب مجلس قطعا موثرتر خواهد بود که از قرار معلوم، موضوع در حال آنالیز در کمیسیون انرژی مجلس است. در قانون برنامه پنجم توسعه کشور، بیان شده که اندازه گاز های مشعل کشور باید از 40 میلیون مترمکعب در روز به 10 میلیون مترمکعب در روز برسد، اما در مقام اجرا، اندازه این گاز به 45 میلیون مترمکعب رسید بنابراین باید قانون جدیدی تدوین گردد تا الزام به اجرا داشته باشد.

ملکی اظهار کرد: بعلاوه لازم به بیان است که شرکت ملی نفت همیشه برای ورود شرکت های خصوصی به بخش های بالادستی صنعت نفت سختگیری خاص خود را دارد که بهتر است با تسهیلگری در این زمینه، موانع ورود بخش خصوصی برای حل مشکل گاز های مشعل را بردارد چرا که با توجه به شرایط تحریمی، امکان ورود سرمایه گذاران خارجی به این مسئله هم تقریبا صفر است.

او در سرانجام اعلام کرد: در گذشته اگر بخش خصوصی می خواست به این مسئله ورود کند، به هیچ وجه اجازه استفاده از زیرساخت های شرکت ملی نفت یا شرکت ملی گاز را نداشت اما به مرور، رویکرد وزارت نفت بهتر شده و همکاری های خوبی در حال شکل گیری است، اما این تغییر رویکرد باید خیلی سریعتر اتفاق می افتاد. در هر حال، این وزارتخانه باید بتواند سریعتر با همکاری بخش خصوصی، از ظرفیت های خالی ان جی ال های موجود در کشور برای به صفر رساندن هدررفت گاز های همراه نفت جلوگیری کند.